Vrijdag 17 november 2017

08.00

Registratie en koffie

Expositieruimte

08.30 - 09.45

PLENAIR IV – Koepel Gynaecoloog en Maatschappij - Kwetsbaar ouderschap: over adoptie en (gedwongen) anticonceptie

Rabobank Theaterzaal
Moderatoren: F. Vernooij en K.W.M. van Delft

08.30 - 08.50	Verplichte anticonceptie: met het oog op het belang van het kind? Het valt te overwegen dat de wetgever de (kinder)rechter de mogelijkheid biedt om een maatregel van verplichte anticonceptie op te leggen. Dit zou dan moeten gelden voor ouders met een verstandelijke beperking of voor ouders met notoire kinderbeschermingsproblematiek. Het rechtsbegrip ‘in het belang van het kind’ is hierbij het dragende criterium. A.P. van der Linden Universiteit Utrecht
08.50 - 09.10	Anticonceptie voor kwetsbare moeders: informed concent in de context van afhankelijkheid In deze voordracht zullen Europese jurisprudentie en bio-ethische kwesties worden besproken rondom anticonceptiemaatregelen door de overheid. Vervolgens zal worden ingegaan op de huidige regionale projecten die daaromtrent op dit moment in Nederland lopen en de mogelijke ethische en juridische vraagtekens die daarbij kunnen worden geplaatst. A. de Ruiter UVA, Amsterdam
09.10 - 09.30	Ethiek rond kwetsbaar ouderschap Soms krijgen vrouwen kinderen, terwijl dat achteraf misschien niet zo’n goed idee was. Omdat het te vroeg was, of omdat er sprake was van een verslaving, een verstandelijke beperking of een ernstige psychiatrische aandoening. Dat kan tot dramatische situaties leiden, voor de moeder, maar ook voor het kind. Het spreken over seksualiteit, anticonceptie en een kinderwens levert de zorgverlener echter vaak morele dilemma’s op. Is het niet een inbreuk op de privacy? Hoe ver mag je in het persoonlijk leven van iemand treden? Mag je een kinderwens ontmoedigen, en zo ja, hoe dan? Welke maatregelen zijn wel en niet acceptabel? G. van Dijk KNMG, Utrecht
09.30 - 09.45	Discussie

09.45 - 10.15

Koffiepauze

Expositieruimte

10.15 - 11.15

PLENAIR V - Koepel Gynaecoloog en Maatschappij – Kwetsbaar ouderschap: over adoptie en (gedwongen) anticonceptie

Rabobank Theaterzaal
Moderatoren: F. Vernooij en K.W.M. van Delft

10.15 - 10.35

Ze wil haar kind afstaan ter adoptie, wat nu?
Gemiddeld overwegen tachtig ongewenst zwangere vrouwen per jaar in Nederland hun kind af te staan ter adoptie. Vaak zijn zij al meer dan 30 weken zwanger als zij voor het eerst in uw spreekkamer staan. Hoe gaat afstaan ter adoptie in zijn werk, wat kunt u als gynaecoloog doen en wat doen de andere betrokken partijen om deze vrouwen en hun kinderen zo goed mogelijk te helpen?

A.M. Werdmuller en M. Sibon
Stichting Fiom, ‘s-Hertogenbosch

10.35 - 11.15

Nu Niet Zwanger
Wie is er eigenlijk verantwoordelijk voor adequaat anticonceptiegebruik bij mensen die (tijdelijk) zelf de regie niet kunnen voeren? Wat kunnen we doen om ongeplande en ongewenste zwangerschappen bij kwetsbare (potentiële) ouders te voorkomen? Met deze voordracht geven we u inzicht in de samenwerking tussen intra- en extramurale instellingen in de anticonceptiezorg van vrouwen met een verhoogde kwetsbaarheid.
Landelijk is er afgelopen jaar veel dsicussie geweest over gedwongen anticonceptie bij deze vrouwen. In onze studie laten we zien dat met de juiste inzet en toewijding een groot gedeelte van deze groep tot vrijwillige anticonceptie overgaat. De resulaten van dit project uitgevoerd in Tilburg en Rotterdam zullen worden gepresenteerd. Mede door het winnen van de prijs voor 'Meest invloedrijke persoon in de publieke gezondheid' wordt dit project mogelijk landelijk uitgerold en dan zullen meer gynaecologen hier mee in aanraking komen.

I.A.J. van Rooij* en C. Rijlaarsdam², C.A. Fiedeldeij¹
1. ETZ Tweesteden, Tilburg; 2. GGD Hart voor Brabant, Tilburg

11.15 - 12.15

PLENAIR VI - Flitspresentaties

Rabobank Theaterzaal
Moderatoren: B. Prick en J.W.M. Aarts

11.15 - 11.22	IUI versus expectatief beleid bij milde mannelijke subfertiliteit Een derde van de subfertiele paren heeft een mannelijke factor als enige diagnose. Bij een milde mannelijke factor (3-10 miljoen progressief beweeglijke spermatozoa per milliliter) is de voorgeschreven behandeling intra-uteriene inseminatie (IUI), eventueel gecombineerd met milde ovariële hyperstimulatie. Daar de onderliggende kennis voor dit advies beperkt is, werd de MASTER I-trial opgezet, waarin IUI werd vergeleken met een expectatief beleid. Wij vonden geen aanwijzing dat IUI een effectieve interventie is in paren met milde mannelijke subfertiliteit. E.T.I.A. Buisman¹; Cissen, M.²; Steeg, J.W.¹; Mol, B.W.³; Wely, M.V.⁴; Repping, S.⁴; Bruin, J.P. de¹; Namens de MASTER-trial studiegroep 1. Jeroen Bosch Ziekenhuis, 's-Hertogenbosch; 2. Catharina Ziekenhuis, Eindhoven; 3. University of Adelaide, Adelaide, Australië; 4. AMC, Amsterdam
11.22 - 11.29	Zwangerschapsuitkomsten bij vrouwen met diabetes gravidarum gediagnosticeerd volgens de WHO-2013 en WHO-1999 diagnostische criteria: een retrospectief cohortonderzoek De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft in 2013 strengere diagnostische criteria gepubliceerd voor diabetes gravidarum (DG). Op dit moment gebruiken slechts enkele ziekenhuizen in Nederland de nieuwe WHO-2013-criteria. Het doel van deze studie is om te exploreren wat de effecten zijn van invoering van de nieuwe WHO-criteria vergeleken met de oude WHO-1999-criteria, op de perinatale en neonatale uitkomsten bij zwangeren met DG in een Nederlandse setting. E.A.R. Goedegebure¹; Koning, S.H.²; Hoogenberg, K.³; Korteweg, F.J.³; Lutgers, H.L.⁴; Diekman, M.J.M.¹; Stekkinger, E.¹; Berg, P.P. van den²; Zwart, J.J.¹ 1. Deventer Ziekenhuis, Deventer; 2. UMCG, Groningen; 3. Martini Ziekenhuis, Groningen; 4. Medisch Centrum Leeuwarden, Leeuwarden
11.29 - 11.36	SAFE@HOME: een feasibility studie naar telemonitoring in de zwangerschap via een app en wireless bloeddrukmeter De afdeling Verloskunde van het UMC Utrecht heeft een programma met telemonitoring voor zwangeren ontwikkeld, waarbij via de cVitals app voor zwangeren bloeddrukmetingen en anamnesevragen digitaal worden verzonden naar het UMCU. In deze haalbaarheidsstudie wordt de patiëntinteractie, de nauwkeurigheid van het systeem, het gebruiksgemak en de patiëntervaringen van een telemonitoringsprogramma voor bloeddruk en klachten in de zwangerschap onderzocht. Heuvel, J.F.M. van den; S.S. Kariman; Veerbeek, J.H.W.; Franx, A.; Bekker, M.N. UMCU, Utrecht
11.36 - 11.43	Prenatale en postnatale bevindingen in vroege foetale groeibeperking zonder structurele foetale afwijkingen Foetale groeibeperking kent vele mogelijke oorzaken. Genetische foetale afwijkingen als oorzaak voor groeibeperking kunnen de foetale prognose sterk beïnvloeden. Deze studie werd ondernomen om te bepalen wat het voorkomen is van chromosomale en syndromale afwijkingen bij foetale groeibeperking zonder structurele foetale afwijkingen bij geavanceerd ultrageluidonderzoek tussen 18 en 24 weken zwangerschapsduur. M.C. de Wit¹; Srebniak, M.I.¹; Joosten, M.¹; Govaerts, L.C.¹; Kornelisse, R.F.¹; Papatsonis, D.N.²; Graaff, K. de³; Knapen, M.F.¹; Bruggenwirth, H.T.¹; Vries, F.A. de¹; Veen, S. Van¹; Opstal, D. Van¹; Galjaard, R.J.¹; Go, A.T.¹ 1. Erasmus MC, Rotterdam; 2. Amphia ziekenhuis, Breda; 3. Reinier de Graaf ziekenhuis, Delft
11.43 - 11.50	Timing insertie van het Mirena spiraal in de menstruele cyclus: een RCT Insertie van het Mirena spiraal tijdens de menstruatie voorkomt insertie tijdens een (vroege) zwangerschap. Hypothetisch is insertie tijdens de menstruatie minder pijnlijk, omdat het ostium van de cervix open staat. Mogelijk heeft het plaatsen van het Mirena spiraal op het moment van afstoten van het endometrium ook invloed op het bloedingspatroon na insertie. De TIME-studie heeft onderzocht of pijn tijdens de insertie afhankelijk is van de timing in de menstruele cyclus. P.A.H.H. van der Heijden¹; Geomini, P.M.A.J²; Herman, M.C.³; Veersema, S.⁴; Bongers, M.Y.² 1. MUMC+, Maastricht; 2. MMC, Veldhoven; 3. JBZ, ‘s-Hertogenbosch; 4. UMCU, Utrecht
11.50 - 11.57	Overeenkomst tussen preoperatieve en operatieve tumorgraad bij endometriumcarcinoom patiënten: een systematische review en meta-analyse Bij diagnose van een endometriumcarcinoom is het van belang om door middel van een biopt de tumorgraad te bepalen om een adequate chirurgische behandeling te indiceren. Met een systematische review onderzochten wij dat de overeenkomst tussen preoperatieve en operatieve gradering slechts matig is, met een discrepantie in 33% van de patiënten. De grootste discrepantie werd gevonden bij carcinomen die preoperatief werden gediagnosticeerd als graad 2. Het hysteroscopisch biopt was de methode waarbij het minste discrepantie werd gevonden. C.R. Reijnen; Visser, N.V.; Massuger, L.M.; Nagtegaal, I.N.; Bulte, J.B.; Pijnenborg, J.P. Radboud UMC, Nijmegen
11.57 - 12.04	Een obscure pathologische diagnose met mogelijk grote implicaties voor volgende zwangerschap; massieve chronische intervillositis - een systematische review Massieve chronische intervillositis (MCI) is een slecht begrepen en relatief zeldzaam beeld gekenmerkt door een intervilleus infiltraat in de placenta bestaande uit mononucleaire cellen. MCI is klinisch geassocieerd met slechte zwangerschapsuitkomsten, zoals miskramen, foetale groeivertraging en foetale sterfte. Een hoge herhalingskans van MCI onderstreept de klinische relevantie van MCI, de noodzaak voor een betere bekendheid van MCI onder clinici en pathologen, en de behoefte aan degelijke studies om de etiologie van MCI beter te begrijpen. M. Bos¹; Turner, R.J.¹; Nikkels, P.G.J.²; Cohen, D.¹; Schoones, J.W.¹; Bloemenkamp, K.W.M.³; Bruijn, J.A¹; Baelde, J.J¹; Hoorn, M.L.P. van der¹1. LUMC, Leiden; 2. UMCU, Utrecht; 3. WKZ, Utrecht
12.04 - 12.11	Geavanceerde genetische testen kunnen bijdragen aan prenatale counseling bij geïsoleerde foetale complete corpus callosum agenesie Foetale geïsoleerde corpus callosum agenesie, gedetecteerd m.b.v. prenatale echoscopie heeft een zeer wisselende prognose. De kans op afwijkende neurologische ontwikkeling is sterk afhankelijk van de aan- of afwezigheid van een genetisch syndroom. In de laatste jaren zijn geavanceerde genetische testtechnieken, zoals microarray en whole exome sequencing (WES), beschikbaar gekomen voor prenatale diagnostiek. Deze onderzoeken kunnen bijdragen aan prenatale counseling. M.C. de Wit¹; Boekhorst, F.; Mancini, G.M.¹; Smit, L.S.¹; Groenenberg, I.A.L¹; Dudink, J.²; Vries, F.A.T. de¹; Go, A.T.J.I.¹; Galjaard, R.J.H.¹ 1. Erasmus MC, Rotterdam; 2. UMCU, Utrecht

12.15 - 13.30

Lunchpauze

Expositieruimte

13.30 - 14.15

PLENAIR VII - Nieuws van eigen bodem

Rabobank Theaterzaal
Moderator: M.A. Oudijk

13.30 - 13.40	Een kwalitatieve studie naar de acceptabele hoogte van risico’s voor zwangere vrouwen in medisch-wetenschappelijk onderzoek Het is onduidelijk wat een acceptabele hoogte van risico in medisch-wetenschappelijk onderzoek met zwangere vrouwen is en inbreng van stakeholders ontbreekt. Als onderdeel van de PREGMETHICs studie hebben we daarom interviews gehouden met zorgprofessionals (gynaecologen, AIOS, RM en verloskundigen), regelgevers, METC-leden en zwangere vrouwen over de mogelijkheden en vermeende risico’s van onderzoek met zwangere vrouwen, waarbij de APOSTEL VI als casestudie diende. In de praktijk blijken stakeholders veelal risicomijdend, wat mogelijk de ondervertegenwoordiging van zwangere vrouwen in medisch-wetenschappelijk onderzoek verklaart. Het is niet voldoende om enkel in richtlijnen te bepalen wat acceptabele risico’s zijn, omdat de individuele perceptie van risico het gedrag naar zwangere vrouwen toe bepaalt. I.S.E. van der Zande¹, R. van der Graaf¹, M.A. Oudijk², J.J.M. van Delden¹ 1. UMCU, Utrecht; 2. AMC, Amsterdam
13.40 - 13.50	APOSTEL 8: tocolyse versus placebo bij dreigende vroeggeboorte De APOSTEL 8 is een internationale placebogecontroleerde RCT, tocolyse versus placebo bij vrouwen met een dreigende vroeggeboorte AD 30-34 weken. Binnen het NVOG Consortium is hiervoor de grootste subsidie van ZonMW tot nu toe verkregen. De studie start in najaar 2017 binnen het NVOG Consortium en alle aspecten van deelname zullen worden besproken, inclusief discussie over mogelijk bezwaren. W. Breebaart¹, M.A. Oudijk, M. Kok 1. AMC, Amsterdam
13.50 - 14.00	Het effect van een leefstijl interventie in obese subfertiele vrouwen op de cardiometabole gezondheid en kwaliteit van leven: resultaten van de LIFEstyle studie Obesitas verkleint de zwangerschapskans en verhoogt het risico op hart- en vaatziekten in vrouwen. Kan een leefstijlverandering in obese vrouwen met een kinderwens hun cardiometabole gezondheid en kwaliteit van leven verbeteren? L. van Dammen^1,2, V. Wekker^3,4;,A.M. van Oers, MD¹,M.A.Q. Mutsaerts⁵, R.C. Painter³, A.H. Zwinderman⁴, H. Groen², C. van de Beek³, A.C. Muller Kobold⁶, J.A. Land, MD², W.K. Kuchenbecker,⁷, R. van Golde⁸, G.J.E. Oosterhuis⁹, N.E.A. Vogel¹⁰, B.W.J. Mol^3-11, T.J. Roseboom^3,4, A. Hoek¹ namens de LIFEstyle study groep. 1. UMCG, Groningen; 2. Epidemiologie, UMCG, Groningen; 3. AMC, Amsterdam; 4. Klinische Epidemiologie, Biostatistiek en Bio-informatica, AMC, Amsterdam; 5. Huisartsgeneeskunde, UMC Utrecht, Utrecht; 6. Laboratorium Geneeskunde, UMCG, Groningen; 7. Isala Klinieken, Zwolle; 8. MUMC, Maastricht; 9. St. Antonius Ziekenhuis, Nieuwegein; 10. Martini Ziekenhuis, Groningen; 11. Robinson Research Institute, School of Medicine, University of Adelaide, Australië
14.00 - 14.10	E-health in de perioperatieve zorg, zinnig en effectief? Herstel na minimaal invasieve ingrepen duurt langer dan verwacht. Om deze reden werd een e-health interventie ontwikkeld met als doel het optimaliseren van de perioperatieve zorg rondom diverse abdominale ingrepen. Het effect hiervan op het herstel werd in drie verschillende trials geëvalueerd en de resultaten hiervan zullen worden gepresenteerd. E.V. van der Meij¹, J.R. Anema, P.M. van de Ven, C.B. Terwee, W.K.G. Leclercq, P.M.A.J. Geomini, E.C.J. Consten, S.E. Schraffordt Koops, F.G. Schaafsma, W.J.H.J. Meijerink, H.J. Bonjer, J.A.F. Huirne 1. VUMC, Amsterdam

14.15 - 15.30

PLENAIR VIII - Talent in Onderzoek

Rabobank Theaterzaal
Moderatoren: B. Prick en J.W.M. Aarts

14.15 - 14.27	De evaluatie van het vernieuwde oriënterend fertiliteitsonderzoek Sinds de invoering van de nieuwe richtlijn 'Oriënterend fertiliteitsonderzoek' is het aantal onderzoeken beperkter. Deze verandering is niet eerder geëvalueerd. Uit onze studie blijkt dat het uitgebreidere oriënterend fertiliteitsonderzoek leidt tot meer doorgaande zwangerschappen dan het beperkte oriënterend fertiliteitsonderzoek. Er worden meer spontane zwangerschappen behaald. Onderzoeken hebben niet alleen diagnostische of prognostische waarde, maar hebben ook een therapeutisch effect. Dit is van belang binnen de shared decision making. J.A.M. Hamilton; Bruin, J.P de; Steeg, J.W. van der; Hamilton, C.J.C.M. Jeroen Bosch Ziekenhuis, ’s-Hertogenbosch
14.27 - 14.39	Zwangerschap op latere leeftijd, is het veilig? Inventarisatie van maternale en perinatale complicaties in relatie tot de maternale leeftijd in de Nederlandse populatie. D.R. Rademaker; Pampus, M.P. van OLVG, Amsterdam
14.39 - 14.51	Verbetering van periconceptionele voeding en leefstijl met het mHealth coachingsprogramma 'Slimmer Zwanger'; een gerandomiseerd gecontroleerd onderzoek in fertiele en subfertiele paren 'Slimmer Zwanger'; het effectieve online coachingsprogramma ter verbetering van voeding en leefstijl van paren met een kinderwens. E.C. Oostingh¹; Dijk, M.R. van¹; Koster, M.P.H.¹; Willemsen, S.P.^1,2; Laven, J.S.E.¹; Steegers-Theunissen, R.P.M.^1,3 1. Erasmus MC, Rotterdam; 2. Afdeling Biostatistiek, Erasmus MC, Rotterdam; 3. Afdeling Kindergeneeskunde, Divisie Neonatologie, Erasmus MC, Rotterdam; Namens de Slimmer Zwanger mHealth studiegroep
14.51 - 15.03	De impact van de HYPITAT I-studie op het obstetrisch handelen en de zwangerschapsuitkomsten bij hypertensie en pre-eclampsie in Nederland Wij evalueerden de impact van de HYPITAT I-studieresultaten op het obstetrisch handelen en de maternale en neonatale uitkomsten in Nederland bij vrouwen met zwangerschapshypertensie of pre-eclampsie die bevielen bij een amenorroeduur tussen 36 en 41 weken. Wij concluderen dat de HYPITAT I heeft geleid tot een toename van het aantal inleidingen, wat geassocieerd is met een significante daling in maternale morbiditeit en mortaliteit, en perinatale mortaliteit. C.M.W. de Sonnaville¹; Mol, B.W.²; Groen, H.³; Vlemmix, F.⁴; Schutte, J.M.⁵; Hukkelhove, C.W.P.M.⁶; Pampus, M.G. van¹1. OLVG, Amsterdam; 2. Robinson Research Institute, School of Medicine, University of Adelaide, Adelaide, Australië; 3. UMCG, Groningen; 4. AMC, Amsterdam; 5. Isala Klinieken, Zwolle; 6. PeriNed, Utrecht
15.03 - 15.15	Verbetert amnioinfusie de perinatale uitkomst na midtrimester gebroken vliezen? Een multicenter gerandomiseerde gecontroleerde trial (PPROMEXIL-III) Midtrimester gebroken vliezen wordt gekenmerkt door hoge perinatale morbiditeit en mortaliteit. Zwangerschappen gecompliceerd door midtrimester gebroken vliezen kunnen eindigen in extreme vroeggeboorte of intra-uteriene infectie. Bovendien kan persisterend oligohydramnion de foetale longontwikkeling verstoren resulterend in longhypoplasie. Amnioinfusie zou de perinatale uitkomst kunnen verbeteren. Wij hebben een multicenter gerandomiseerde gecontroleerde studie (PPROMEXIL-III) uitgevoerd waarbij vrouwen werden gerandomiseerd tot amnioinfusie of geen interventie met als primaire uitkomstmaat perinatale sterfte. L.E.M. van Kempen¹; Teeffelen, A.S. van ²; Mol, B.W.³; Pajkrt, E.¹; PPROMEXIL-III projectgroep⁴1. AMC, Amsterdam; 2. Grow, de School voor Oncologie en Ontwikkelingsbiologie, MUMC, Maastricht; 3. Robinson Research Institute, School of Medicine, University of Adelaide, Adelaide, Australië; 4. PPROMEXIL-III projectgroep
15.15 - 15.27	Do’s and don’ts rondom informed consent in de verloskunde: perspectief van patiënt en zorgverlener Do’s and don’ts rondom informed consent in de verloskunde: perspectief van patiënt en zorgverlener is een vragenlijststudie onder zorgverleners en patiënten. Het doel van deze studie is het evalueren van wensen van patiënten en zorgverleners over informed consent, zodat de zorg op de verloskamers hier meer op kan worden aangepast. Naast de voorkeur van patiënten en zorgverleners over informed consent, is er de wettelijke noodzaak tot informeren B.G.D. Hacking; Huppelschoten, A.G.; Aarts, J.W.M.; Dillen, J. van Radboud UMC, Nijmegen

15.30 - 16.00

Prijsuitreiking en borrel

Theaterfoyer